Article

Name: Semiotic Limitations in the Modernization of Old Translations of the Bible

Authors: H. Duda

The John Paul II Catholic University of Lublin. Institute of Linguistics. Department of the Polish Language (Lublin, Poland)

Abstract: The most important translations of the Bible into Polish, i.e. the Catholic Jakub Wujek Bible (1599) and the Protestant Gdańsk Bible (1632) were written at the end of the reformation period and were renewed and used in catholic churches and protestant communities until the first half of the 20 th century. The reprints were systematically updated. In the 20 th century the need to translate again the Holy Scripture into Polish was recognized. There were a few attempts at that in the second half of the previous century. They were always accompanied by heated debates which referred to the need of new translations as well the ways translators adopted to render in Polish selected books, sentences or even words. A religious text functions in a specific system of a higher level, i.e. religion. Religion is understood here as a culture text according to the Tartu-Moscow Semiotic School. Owing to this interpretation, religion has its own language built onto natural language. Text in natural language constitutes only a fragment of a bigger sign entity. To put it most simply, since a natural text is a subcomponent of a semiotic religious text, any change introduced in the former disrupts the coherence of cultural meaning on a higher level. Because of “a secondary modeling system” (a term coined by Yuri M. Lotman) the language of religious texts is always a bit archaic. This very modeling system prevents the propellers of modernization from a more thorough linguistic update of old biblical translations in Poland and, more often than not, does not let translators depart too far from the translation tradition.

Keywords: translations of the Bible into Polish, modernization of old transla- tions of the Bible, semiotics, Tartu-Moscow Semiotic School, secondary modeling systems

Bibliography:

Egorov B. Nekotorye problemy kul'turologii (na materiale russkoj zhizni XIX v.) [On the problems of cultural anthropology (Based on life in the nineteenth century Russia)]. Studia Rossica Posnaniensia, 1972, vol. 3, p. 3–19. (in Russ.)

Egorov B. Slavjanofil'stvo, zapadnichestvo i kul'turologija [Slavophilism, occidentophilism and culturology]. In: Trudy po znakovym sistemam. Tartu, 1973, vol. 6, p. 265–275. (Uchenye zapiski Tartuskogo universitetata; 308). (in Russ.)

Lotman Yu. M. Semiotika kino i problemy kinojestetiki. [Semiotics of cinema and problems of cinema aesthetics]. Tallinn, Eesti Raamat Publ., 1973. (in Russ.)

Lotman Yu. M. Semiosfera. Kul'tura i vzryv. Vnutri mysljashchikh mirov. Stati. Issledovaniya. Zametki [Semiosphere. Culture and explosion. Inside the thinking worlds. Works. Researches. Notes]. St. Petersburg, Iskusstvo – SPb Publ., 2010. (in Russ.)

Lotman Yu. M. Struktura khudozhestvennogo teksta [The structure of the artistic text]. Moscow, Iskusstvo, 1970. (in Russ.)

Ivanov B. B., Lotman Yu. M, Pyatigorsky A. M., Toporov V. N., Uspensky B. A. Tezisy k semioticheskomu izucheniju kul'tur (v primenenii k slavjanskim tekstam) [Theses to the semiotic study of cultures (as applied to Slavic texts)]. In: Lotman Yu. M. Semiosfera. Kul'tura i vzryv. Vnutri mysljashchikh mirov. Stati. Issledovaniya. Zametki [Semiosphere. Culture and explosion. Inside the thinking worlds. Works. Researches. Notes]. ]. St. Petersburg, Iskusstvo – SPb Publ., 2010, p. 504–525. (in Russ.)

Lotman Yu. M., Pyatigorsky A. M. Tekst i funktsiya [Text and Function]. In: Lotman Yu. M. Semiosfera. Kul'tura i vzryv. Vnutri mysljashchikh mirov. Stati. Issledovaniya. Zametki [Semiosphere. Culture and explosion. Inside the thinking worlds. Works. Researches. Notes]. ]. St. Petersburg, Iskusstvo – SPb Publ., 2010, p. 434-442. (in Russ.)

Mickevich A. Konrad Vallenrod. Istoricheskaja povest', vzjataja iz Letopisej Litovskih i Prusskih (transl. by S. P. Shevyryov). Moskovsky Vestnik, 1828, no. 8, p. 369–390. (in Russ.)

Rudnev V. Slovar' kul'tury XX veka. Klyucheve ponyatiya i teksty [Diction- ary of culture of the 20 th century. Key concepts and texts]. Moscow, Agraf, 1999. (in Russ.)

Uspensky B. A. Raskol i kul'turnyj konflikt XVII veka [The split and cultural conflict of the 17 th century]. In: Sbornik statej k 70-letiyu prof. Yu. M. Lotmana [Collection of articles for the 70 th anniversary of prof. Yu. M. Lotman]. Ed. by A. Malts. Tallinn, 1992, p. 90–129. (in Russ.)

Florensky P. Khramovoe dejstvo kak sintez iskusstv [The temple acts as a synthesis of the arts]. In: Florensky P. Ikonostas. Izbrannye trudy po iskusstvu [Iconostasis. Selected works on art]. St. Petersburg, Mifril, Russkaya kniga, 1993, p. 283–306. (in Russ.)

Jakobson R. Poeziya grammatiki i grammatika poezii [Poetry of Grammar and Grammar of Poetry]. In: Poetics. Poetyka. Poetika. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961, p. 397–417. (in Russ.)

Duda H. Pisać ikonę. In: Czterechsetlecie Unii Brzeskiej. Zagadnienia języka religijnego. Ed. by Zenon Leszczyński. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 1998a, p. 125–133. (in Pol.)

Duda H. «...każdą razą Biblią odmieniać». Modernizacja języka przedruków Nowego Testamentu ks. Jakuba Wujka w XVII i XVIII wieku. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1998b. 184 s. (in Pol.)

Duda H. Wymowa literowa jako zastępczy wyznacznik sakralności w kazaniach // Poznańskie Spotkania Językoznawcze / Ред. Zofia Krążyńska, Zygmunt Zagórski. Poznań, 2002. T. 10. S. 29–34. (in Pol.)

Górski K. Przekład Nowego Testamentu // Dziś i jutro. 1950. T. 6, No 5 (219). S. 10. (in Pol.)

Jarco J. Święty Andrzej – Apostoł Rusi. Chrześcijanin w Świecie, 1988, no. 20 (89), p. 28–45. (in Pol.)

Kotański W. Semiotyczne podstawy interpretacji symbolu religijnego (na materiale japońskim). Studia Semiotyczne, 1972, vol. 3, p. 169–175. (in Pol.)

Lisowski T. Ojcze nasz – przekład – modlitwa. Problem derytualizacji języka polskich translacji biblijnych. Poradnik Językowy, 2016, no. 5, p. 7–27. (in Pol.)

Kucała M. Archaizmy językowe w modlitwach codziennych. Analecta Cracoviensia, 1995, vol. 27, p. 203–209. (in Pol.)

Ojcze nasz – nasz. Przekłady, parafrazy i inne literackie opracowania Modlitwy Pańskiej. Comp. by J. A. Choroszy. Wrocław, 2008, vol. 1–2. (in Pol.)

Oszajca W. Łagodność domu. Lublin, Wydawnictwo Lubelskie, 1984. (in Pol.)

Piatigorski A. O możliwościach analizy tekstu jako pewnego typu sygnału. In: Semiotyka kultury. Comp. by E. Janus, M. R. Mayenowa; intr. by S. Żółkiewski. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, p. 114–129. (in Pol.)

Różański J. Duch oryginału czy dosłowność? W kręgu zagadnień inkulturacji i tłumaczenia Nowego Testamentu na język gidarski. In: Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji. Gniezno 15–17 kwietnia 2002. Eds. S. Mikołajczak, T. Węcławski. Poznań, Wydawnictwo “Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2004, p. 352–363. (in Pol.)

Stempowski J. Szkice literackie. Warszawa, Czytelnik, 1988, vol. 2: Klimat życia i klimat literatury. (in Pol.)

Szymański T. O wielbłądzie w uchu igielnym. Język Polski, 1994, vol. 74, p. 379–381. (in Pol.)

Urbańczyk S. Glosy do Modlitwy Pańskiej i Pozdrowienia anielskiego. Język Polski, 1991, vol. 71, p. 9–17. (in Pol.)

Walczak B. Biblia a język. O warstwie biblijnej w polskiej frazeologii. Życie i Myśl, 1984, vol. 34, no. 11/12, p. 28–39. (in Pol.)

Wierusz-Kowalski J. Dramat i kult. Wyd. 2. Warszawa, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987. (in Pol.)

Wojtak M. Czy można mówić o stylu człowieczej rozmowy z Panem Bogiem? // Człowiek – dzieło – sacrum. Eds. Stanisław Gajda, Helmut Jan Sobeczko. Uniwersytet Opolski, Opole, 1998, p. 309–319. (in Pol.)

Wojtak M. Styl religijny we współczesnej polszczyźnie. Stil, 2006, vol. 5, p. 139–146. (in Pol.)

Żyłko B. Semiotyka kultury. Gdańsk, Słowo/Obraz Terytoria, 2009. (in Pol.)